Not for €veryone: Superliga przyspiesza historię

Na warszawskim Ursusie jest kawiarnia, w której serwują mój ulubiony przysmak. Można zjeść porcję na miejscu, można również złożyć zamówienie na cały tort. Uwielbiam go zwłaszcza gdy jest bardzo dobrze schłodzony, trzy warstwy czekoladowego musu: od najbardziej intensywnego niczym czarna czekolada, do jasnego niczym caffe latte. Jak mówi komentator w grze FIFA "crème de la crème", czyli istne niebo dla podniebienia. Zamawiałem go dotychczas tylko na specjalne okazje: urodziny dziewczyny (obecnie żony) czy to na nasz własny ślub, lub czyjeś imieniny. Nie znam nikogo komu nie smakował. Czy chciałbym go jeść codziennie? Och tak! Ale czy wówczas nadal miałbym na niego taki sam nie słabnący apetyt? Szczerze mówiąc raczej nie! Po początkowym zachwycie, z czasem zapewne by mi się przejadł. "Dziś sobie odpuszczę i zjem coś innego do kawy, skoro jutro i tak będę miał to samo" - powiedziałbym w myślach. Nawet to co najlepsze, gdy podane jest w nadmiarze: szkodzi i może zrobić się mdło. Potrzeba chwili oddechu, dystansu i dreszczyku wyczekiwania na kolejny raz. Podobnie może być z topowymi meczami w Superlidze, której projekt wdrożenia został ogłoszony tej nocy. Ten tort także wszystkim z czasem się przeje?

Bitwa chciwców

Rok temu napisałem na naszym profilu na Facebook, że pandemia koronawirusa rozpoczyna koniec piłki nożnej jaką znamy i pamiętamy. Jestem przekonany, że koronawirus i wszystko co z nim związane dramatycznie przyspieszyło prace nad Superligą, która niezależnie czy odpali w 2021 roku czy też nie, to i tak jeszcze mocniej odmieni światową piłkę nożną. To nie ulega wątpliwości. Kluby ją tworzącą widząc coraz większe problemy finansowe na horyzoncie uznały, że ustanowienie Superligi to dla nich konieczność i to pilna. Data 18 kwietnia 2021 może okazać się więc czarnym dniem w historii futbolu, bo ta decyzja będzie mieć dalekosiężne i poważne skutki dla całego świata piłki. Jakie? Zobaczymy.

To nie jest czarno-biała sytuacja. Wszak nie można jednej czy drugiej strony określić jako dobro i zło, każda ma w swoim wachlarzu argumentów takie, które można uznać za słuszne. UEFA i FIFA to dwie organizacje, które już dawno minęły się z powołaniem i poprzez swoje skorumpowanie, liczne absurdy oraz niesamowitą rządzę pieniądza sumiennie zapracowały na reputację jaką teraz mają, nawet wśród postronnych osób. Nie jest jednak tak, że czołowe kluby to w tym wypadku tylko i wyłącznie ofiary w tej konfrontacji. Piłka nożna już dawno nie jest tą piłką nożną, którą pamiętam z moich lat dzieciństwa (końcówka lat 90), gdy wchodziłem w jej świat, poznawałem i się ekscytowałem. Potyczki Widzewa czy Legii w Lidze Mistrzów czy chociażby eliminacjach do niej. Miłością do Interu nie zaraziłem się podczas meczów z Realem czy Manchesterem, choć i takie mecze pamiętam i pamiętam jak mnie elektryzowały, a hymn Ligi Mistrzów powodował przyjemne dreszcze. O pozostaniu kibicem Interu prawdopodobnie przesądził mecz ze Spartakiem Moskwa na jakimś kartoflisku.

Z Superligą lub bez niej to już nie wróci i takie są fakty. Kluby już teraz nie są tylko klubami. To potężne korporacje, które swe pierwotne idee zamieniły na arkusze kalkulacyjne, kibiców na klientów, a herby na logotypy (Tak, do Ciebie mówię Interze - choć zaczynam się powoli przyzwyczajać do nowego projektu). Wystarczy spojrzeć jak traktowani są kibice, na rosnące ceny biletów (zwłaszcza w UK), na ceny chociażby koszulek piłkarskich, które bywają naprawdę absurdalnie wysokie i nieadekwatne. Wystarczy spojrzeć na kolejne próby monetyzowania wszystkiego, wszędzie i na każdym kroku. Zarobki najlepszych piłkarzy bywają kosmiczne, na tyle że gdyby Leo Messi zrzucił się z Ronaldo i kilkoma kolegami, to zapewne mógłby kupić całą polską Ekstraklasę. Dysproporcje finansowe klubów z topowych lig, a klubami z pozostałych lig już od dawna są olbrzymie. Superliga je tylko jeszcze pogłębi. Marzenia o małym klubie, który dzięki talentowi, ciężkiej pracy i odrobinie szczęścia podbija Ligę Miistrzów? Takie rzeczy będą możliwe już tylko w grach video. Ekscytacja związana z losowaniem? Na kogo kto trafi? O tym też zdecyduje algorytm, który oceni jakie pary najlepiej się sprzedadzą?

Będzie się działo

Najbliższe tygodnie i miesiące zapowiadają się ciekawie, ponieważ z pewnością jak mawia Sławomir Peszko "będzie się działo!" Ano będzie. Jedna korporacja będzie walczyć na noże z grupą korporacji, która do tej pory argumentu Superligi używała tylko jako "straszaka". Teraz już ma to być realne spełnienie groźby. O co tak naprawdę się będą kłócić? O pieniądze, oczywiście pod płaszczykiem pięknych sformułowań o solidarności, zrównoważonym rozwoju, pasji, kibicach. Przyznam szczerze, zarówno UEFA jak i wspierające je ligi krajowe, które grożą poważnymi sankcjami wobec klubów Superligi (m.in. wykluczenie z rozgrywek ligowych) nie mają zbyt mocnych argumentów. Przez Superligę, UEFA i ligi krajowe stracą sporo pieniędzy, ale bez najlepszych klubów w ligach krajowych, bez najlepszych piłkarzy mogłyby stracić jeszcze więcej. Jeśli im również nie chodzi tylko o pieniądze, to spełnią swoje groźby i wyrzucą Inter, Milan, Juventus, Real.. i wszystkich pozostałych ze swoich lig. Ale łudzicie się, że tak się stanie? Ja w to całkowicie wątpię.

Co nas zatem czeka? Prawdopodobnie Superliga, lub kontynuacja pod szyldem UEFA na nowych warunkach elity. Elita, która nie chce już dłużej dzielić się zyskami z innymi, które jej zdaniem tylko ona generuje. Warto zaznaczyć, że podział pieniędzy w Superlidze nie będzie jednak równy, gdyż jedne kluby otrzymają większą część kwoty, inne mniejszą. Rywalizacja sportowa nie będzie tam najistotniejsza, bo "zaproszony" do rozgrywek klub, nawet jeśli ją wygra, zyska znacznie mniej niż np. Barcelona za sam udział w niej. Nie ma więc dla grubych ryb motywacji i stresu, by dążyć do maksymalizacji wyniku sportowego, jeśli czy się stoi czy się leży...i tak się należy. Piękno, rywalizacja, pasja? Czym zatem będą te mecze, występami cyrkowców? Część klubów, które stworzą Superligę, na dziś nie dostałyby się nawet do Champions League lub są tego niepewne, mimo że już teraz te kluby mają drogę do rozgrywek znacznie szerszą niż kluby z mniejszych lig. Mają jednak wysoką wartość marketingową, mają nowy stadion, który trzeba spłacić a nie ma kim wypełnić (bo pandemia), a to że chwilowo bardziej pasują do tartaku niż Ligi Mistrzów, nie będzie miało znaczenia.

Co jeśli dyrektor finansowy Realu Madryt zobaczy, że mecze z Tottenhamem nie przynoszą im takich zysków jak mecze z Barceloną? Nieco żartując, zastanawiam się czy wówczas dojdzie do rozłamu w Superlidze i zredukują ją do 2 zespołów. Gran Derbi w środę, Gran Derbi w sobotę. I tak do zrzygania. Co jeśli dany klub założycielski nie będzie generował odpowiednich przychodów? Jak będzie wyglądało "kwalifikowanie" nowych zespołów? Wystarczy odpowiednio gruba koperta pod odpowiednim stołem? Co z zagrożeniem korupcją, które będzie spore? Co jeśli kluby tworzące Superligę pewnego dnia się pokłócą? Włączenie zraszaczy może nie wystarczyć by ostudzić atmosferę. Panowie w garniturach pod szyldami klubów, w wielu przypadkach niewiele różnią się od tych z UEFA. Czy osoba chociażby Andrei Agnellego z Juventusu to osoba godna zaufania? Jednego dnia stoi na czele ECA (Stowarzyszenie Klubów Piłkarskich) by następnego wbić wszystkim tam stowarzyszonym nóż w plecy i wspólnie z elitarnymi klubami w tym Interem utworzyć Superligę. Bądźmy szczerzy, Ci panowie z UEFA, FIFA, klubów...szyci są jedną nicią. Prostu aktualnie grają dla innych drużyn. Pytań, obaw, wątpliwości oraz potencjalnych zagrożeń dotyczących tego projektu jest wiele, odpowiedzi znacznie mniej.

Piłka nożna nie dla kibiców

Znamienne jest, że przy informacjach medialnych dotyczących Superligi mówi się przede wszystkim o pieniądzach, jakie zarobią biorącej w niej udział kluby. Nikt nawet nie zastanawia się co o tym sądzą piłkarze i kibice, którzy jako odbiorcy będą to wszystko w dłuższej perspektywie "finansować" poprzez udział w meczach na trybunach (jeśli doczekamy końca przedłużających się "lockdownów"), wykupowanie abonamentów na transmisje telewizyjne, merchandising. Ich się już jednak o zdanie dawno nie pyta. Nawet jeśli oni (czyli my?) odejdą, to pojawią się nowi, którzy innego świata nie znają i będą się ekscytować nowymi rozgrywkami. Piłkarze? Potępiać ten pomysł będą tylko Ci, którym gra w Superlidze "nie grozi". Nie mam złudzeń, że będzie inaczej. Reszcie, tym grającym, zatrudnionym najemnikom usta zamknie się kwotami w euro. Dla kogo więc tworzona ta liga, skoro nie dla piłkarzy, nie dla kibiców, gdzie czasem ten sport jest dla nich wszystkim co ich dobrego spotyka w życiu?

Not for €veryone

A może Superliga i jej formuła oraz kształt to właśnie to, na co jako społeczeństwo globalnej wioski zasługujemy? Czy to nie jest tak, że w tym i ubiegłym roku świat stał się jeszcze bardziej dziwny i...jakby przyspieszył w mało optymistycznym dla nas kierunku? Czy też macie takie wrażenie? Jako ludzie mamy coraz mniej wolności, coraz mniej prywatności, za to coraz większą kontrolę i... to wszystko robione jest coraz mniej skrycie. Superliga zatem to tylko jeden z tego objawów, twór będący realizacją wizji mającej na celu amerykanizację europejskiej piłki, stworzenia czegoś na wzór koszykarskiej NBA, twór który będący zamkniętą bańką zdegenerowanych i oderwanych od rzeczywistości postaci bezwstydnie ukradnie nam piękno tej dyscypliny i zrealizuje w praktyce wymyślone kilka lat temu przez marketingowców Interu hasło: "not for everyone", czy przekładając to na nasz polski język "nie dla psa kiełbasa"?

Paweł Świnarski

Źródło: inf.własna